Grupa docelowa:
Podmioty działające na rynku spożywczym (producentów, importerów, dystrybutorów żywności i materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością) oraz jednostki Państwowa Inspekcja Sanitarna wykonujące urzędowe kontrole żywności.
Streszczenie:
Rozporządzenie określa wysokość opłat, jakie ponoszą podmioty kontrolowane przez Inspekcję Sanitarną w ramach urzędowych czynności kontrolnych żywności oraz kontaktujących się z nią materiałów i wyrobów. Wskazuje stawki podstawowe — np. opłata za kontrolę trwającą do jednej godziny wynosi 80 zł. Podaje także szczegółowe stawki za badania laboratoryjne (np. za badanie jednej próbki niektórych mikotoksyn – od kilkuset zł), zasady pobierania opłat za dojazd, dokumenty, przewóz próbek, oraz terminy wejścia w życie (od 1 stycznia 2026 r.).
Pozytywne elementy:
- Wprowadza jasne i jednolite stawki opłat za czynności kontrolne – co ułatwia przewidywalność kosztów dla kontrolowanych podmiotów.
- Uwzględnia różne rodzaje czynności: kontrola, dojazd, dokumentacja, pobieranie próbek, badania – co pozwala określić koszty konkretnie.
- Wskazuje termin wejścia w życie od początku roku – daje czas na przygotowanie się.
Negatywne elementy:
- Opłaty za badania laboratoryjne są bardzo wysokie w niektórych przypadkach (np. kilkaset lub nawet kilka tysięcy zł za próbkę) – co może być dużym obciążeniem finansowym dla małych przedsiębiorców.
- Koszty kontrolnych i badawczych nie zawsze są proporcjonalne do wielkości działalności podmiotu (np. małe firmy mogą mieć podobne stawki jak większe) – może to prowadzić do nierówności.
- Podmioty działające wcześniej mogą mieć obowiązek ponieść nowe stawki od nowego roku – co może przysporzyć niespodzianych wydatków.
Kto zyska i dlaczego:
- Jednostki Inspekcji – mają bardziej przejrzyste i ustrukturyzowane wynagradzanie za czynności kontrolne.
- Duże firmy – dzięki jasnym stawkom mogą lepiej zaplanować koszty zgodności z prawem.
Kto straci i dlaczego:
- Mniejsze przedsiębiorstwa spożywcze lub materiały kontaktujące z żywnością – mogą ponieść relatywnie wysokie koszty przeprowadzanych badań kontrolnych.
- Importerzy towarów spoza UE – stawki za kontrolę graniczną są znaczące, co może zwiększyć koszty wejścia na rynek.
Kontrowersje:
- Możliwe zarzuty dotyczyć mogą kwestii proporcjonalności opłat – że stawki mogą być nadmierne względem rzeczywistych kosztów przeprowadzenia kontrolnych badań, szczególnie dla mikro-podmiotów.
- Niektórzy mogą argumentować, że obowiązek ponoszenia opłat za kontrolę może zmniejszać motywację podmiotów do współpracy.
Podmiot wprowadzający akt prawny: Rada Ministrów – 07.11.2025, Dz.U. 2025 poz. 1603
Powiązane linki: https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2025/1603